ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ

Τα συστήματα εκτροφής των αιγοπροβάτων στη χώρα μας διακρίνονται σε τρεις τύπους:

Α) Οικόσιτο σύστημα (home-fed)

Το σύστημα αυτό αφορά στην εκτροφή μικρού αριθμού προβάτων ή αιγών (1-10) ανά οικογένεια, που κρατούνται στο στάβλο και τρέφονται με έτοιμες ζωοτροφές (χονδροειδείς και συμπυκνωμένες). Η εκτροφή τους αποσκοπεί κυρίως στην κάλυψη των αναγκών της οικογένειας σε ζωϊκά προϊόντα. Τα ζώα που εκτρέφονται με αυτό το σύστημα αν και ανήκουν σε βελτιωμένες φυλές, συνήθως οι αποδόσεις τους είναι μικρότερες από το μέσο όρο.

Β) Εντατική (intensive)

Το σύστημα αυτό εκτροφής εφαρμόζεται κυρίως στις πεδινές περιοχές όπου οι αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις είναι μικρού ή μεσαίου μεγέθους (60-80 ζώα). Τα ζώα ανήκουν σε φυλές υψηλών αποδόσεων ή σε εγχώριες τοπικές φυλές που με την γενετική βελτίωση (διασταυρώσεις) έχουν αναβαθμιστεί και επιτυγχάνουν καλές αποδόσεις. Τα ζώα είναι ενσταβλισμένα αλλά βγαίνουν για μερικές ώρες καθημερινά να βοσκήσουν στους γειτονικούς βοσκότοπους. Επίσης διατρέφονται με συμπληρωματικό σιτηρέσιο από συμπυκνωμένες (καρποί) και συγκομιζόμενες ζωοτροφές (σανός). Οι ενεργειακές ανάγκες των προβάτων σε αυτό το σύστημα εκτροφής καλύπτονται σε ποσοστό 53% από βοσκήσιμη ύλη και 47% από συμπληρωματικό σιτηρέσιο (41% συμπυκνωμένες και 6% σανός). Οι αντίστοιχες τιμές για τις αίγες είναι 73% από βοσκήσιμη ύλη και 27% από συμπληρωματικό σιτηρέσιο.

Στο σύστημα αυτό τα ζώα βόσκουν στα λιβάδια κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Συνήθως βόσκουν στα λιβάδια την άνοιξη, το φθινόπωρο και το χειμώνα. Κατά τη διάρκεια του θέρους τα ζώα βόσκουν στα υπολείμματα των δημητριακών μετά τη συγκομιδή των καρπών (καλαμιές). Τα ζώα βόσκουν στα λιβάδια, που ανήκουν στα όρια του δημοτικού διαμερίσματος, στο οποίο μένει μόνιμα ο ιδιοκτήτης-κτηνοτρόφος χωρίς να μετακινούνται έξω από αυτά.

Ορισμένοι κτηνοτρόφοι συνηθίζουν να μετακινούν τα ζώα τους κατά το θέρος σε λιβάδια μεγαλύτερου υψομέτρου εντός όμως των ορίων του δημοτικού διαμερίσματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι κτηνοτρόφοι χορηγούν στα ζώα τους σημαντικές ποσότητες αγορασμένων ζωοτροφών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η εκτεταμένη αυτή εφαρμογή της συμπληρωματικής διατροφής μετατρέπει το σύστημα εκτροφής σε ημιεντατικό, πράγμα που συνεπάγεται την πλημμελή αξιοποίηση της βοσκήσιμης ύλης, που παράγεται στα λιβάδια και την αύξηση του κόστους των παραγομένων προϊόντων.

Με το σύστημα αυτό εκτρέφεται ο μεγαλύτερος όγκος των αιγοπροβάτων (το 85% των προβάτων και το 82% των αιγών) στη χώρα μας.

Γ) Εκτατική (exensive) (με ή χωρίς μετακινήσεις).

Το σύστημα αυτό απαντά στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές, το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων ποικίλει από 100 έως 600 ζώα που ανήκουν κυρίως σε εγχώριες φυλές (ορεινές και νησιωτικές) των οποίων οι αποδόσεις δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικές. Παρόλο που τα πρόβατα και οι αίγες έχουν την δυνατότητα βόσκησης σε φυσικούς βοσκότοπους καθόλη την διάρκεια του χρόνου ,οι ενεργειακές τους ανάγκες καλύπτονται μόνο για διάστημα 3-5 μηνών (Μάρτιος-Απρίλιος με Ιούνιο-Ιούλιο). Σε ετήσια βάση υπολογίζεται ότι οι ενεργειακές ανάγκες των προβάτων καλύπτονται κατά 36% από συμπυκνωμένες ζωοτροφές, 26% από συγκομιζόμενες χονδροειδείς και 38% από βοσκήσιμη ύλη. Οι αντίστοιχες τιμές για τις αίγες είναι 15%, 2% και 83%.

Στο σύστημα αυτό τα ζώα μετακινούνται κατά τη θερινή περίοδο σε λιβάδια της ορεινής ζώνης εκτός του δημοτικού διαμερίσματος, στο οποίο είναι η βάση τους για να αξιοποιήσουν τα λιβάδια κυρίως των ψευδαλπικών περιοχών. Το φθινόπωρο τα ζώα επιστρέφουν και πάλι στην πεδινή ζώνη (χειμαδιά). Το σύστημα αυτό θεωρείται ως ένα οικολογικό σύστημα διαχείρισης των λιβαδιών και στο παρελθόν το ακολουθούσε ένα σημαντικό μέρος των κτηνοτρόφων. Σήμερα μετακινούνται μόνο το 7% των προβάτων και το 5% των αιγών της χώρας μας.