ΦΥΛΕΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ

Οι φυλές των προβάτων, που εκτρέφονται στο πλανήτη μας, ταξινομούνται σε τέσσερες ξεχωριστούς 
και ευδιάκριτους παραγωγικούς τύπους με βασικό κριτήριο την κύρια παραγωγική τους κατεύθυνση: 
•Γαλακτοπαραγωγικός τύπος
•Κρεωπαραγωγικός τύπος,
•Εριοπαραγωγικός τύπος
•Κρεωπαραγωγικός-εριοπαραγωγικός τύπος.

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι από αυτό τον σαφή «παραγωγικό» διαχωρισμό εξαιρείται το πρόβατο Φρισλανδίας
- το γνωστό μας «γερμανικό»- διότι εμφορείται και από τις τρεις παραγωγικές ιδιότητες.
•Είναι πρόβατο πολύ υψηλής, κορυφαίας , γαλακτοπαραγωγής,
•αρκετά καλής κρεωπαραγωγικής ικανότητας
•και μεγάλης ποσότητας μαλλιού.

Είναι το πιο «ευλογημένο» από τη φύση αλλά και από τους γηγενείς παραγωγούς της Φρισλανδίας πρόβατο,
διότι,σε όποια χώρα και αν έχει κληθεί να «συνεισφέρει» τα παραγωγικά του γονίδια,
έχει προκαλέσει κοσμογονικές ανατροπές…
Εξ άλλου το ίδιο ακριβώς δεν έχει γίνει και με τις Φρισλανδικές αγελάδες κατά τον 20 αιώνα,
οιοποίες επέβαλαν την παρουσία τους και κυριάρχησαν σε όλο τον κόσμο;
Αυτή η σύμπτωση δεν είναι τυχαία.
Είναι καρπός στενής συνεργασίας της φύσης- περιβάλλοντας και της ανθρώπινης δημιουργικότητας.

Οι φυλές του πλανήτη εκτός από την «παραγωγική» τους ταξινόμηση έχουν υποστεί 
και μια άλλη , μορφολογική , ταξινόμηση.:
α.Με βάση το μήκος ή το πλάτος της ουράς διακρίνονται σε:
•Μακρύουρα και βραχύουρα
•Λεπτόουρα και παχύουρα
β.Με βάση τον τύπο του μαλλιού διακρίνονται σε:
•Αναμικτόμαλλα
•Αγανόμαλλα
•Τριχοπρόβατα
•Ομοιόμαλλα
•Μερινόμαλλα

Β.ΟΙ ΦΥΛΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 

Οι φυλές των προβάτων, που υπάρχουν στη χώρα μας, είναι κυρίως γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης 

Διακρίνονται σε δυο κατηγορίες :
·Εγχώριες φυλές
·Ξένες φυλές.

1.ΟΙ ΕΓΧΏΡΙΕΣ ΦΥΛΕΣ.. 

ΟΙ ΕΓΧΩΡΙΕΣ ΦΥΛΕΣ ,
Από την άποψη των παραγωγικών τους χαρακτηριστικών εντάσσονται όλες ανεξαιρέτως
στον ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΤΥΠΟ.

Από την άποψη των μορφολογικών χαρακτηριστικών ταξινομούνται σε :
1.Λεπτόουρα μακρύουρα: περιλαμβάνουν το 90% των ελληνικών προβάτων ( αναμικτόμαλλα και ομιόμαλλα).
Εδώ περιλαμβάνονται :
•Οι αναμικτόμαλλες φυλές του ορεινού τύπου :
το βλάχικο, σαρακατσάνικο, μωραΐτικο πρόβατο κ.α μικρόσωμα και χαμηλής παραγωγικότητας πρόβατα.
•Οι αναμικτόμαλλες φυλές του πεδινού τύπου :
Καραγκούνικο, Καραμάνικο κ.α , μεγαλόσωμα και πιο παραγωγικά ζώα
•Οι ομοιόμαλλες φυλές ορεινού τύπου:
πρόβατο Καταφυγίου , Γκέκικο
•Οι ομοιόμαλλες φυλές πεδινού τύπου :
Πρόβατο Σκοπέλου,Σερρών …

2.Πλατύουρα μακρύουρα – ημιπλατύουρα:
Περιλαμβάνει ένα πολύ μικρό ποσοστό προβάτων
που δεν ξεπερνά το 4-5 % του ζωικού κεφαλαίου στο οποίο ανήκουν οι φυλές :
Χιώτικη,Ικαρίας ( ομοιόμαλλα)
Μυτιλήνης,Άργους ( αναμικτόμαλλα)
Εδώ κατατάσσονται και :
τα ημιπλατύουρα της Θράκης,Θεσσαλίας,Θεσσαλίας
ως και οι ανά την χώρα μιγάδες της φυλής Χίου..

 2. ΞΕΝΕΣ ΦΥΛΕΣ

Εδώ περιλαμβάνονται οι ξένες φυλές που κατά καιρούς εισήχθηκαν στη χώρα μας 
ή εξακολουθούν να εισάγονται με στόχο να βελτιώσουν το εγχώριο πληθυσμό 
ή κατά τα τελευταία ιδίως χρόνια να εκτραφούν σε αμιγώς καθαρόαιμη μορφή.

1.Η φυλή East Friesian ή Γερμανικό πρόβατο
2.Η φυλή Lacaune
3.H φυλή Αwassi
4.H φυλή Assaf
5.H φυλή Αssaf, E
6.Η φυλή της Σαρδηνίας

Γ.ΟΙ ΦΥΛΕΣ (ΠΡΟΒΑΤΩΝ) ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ .

Η παρούσα στήλη δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τα αντίστοιχα κεφάλαια της ζωοτεχνίας 
καθότι αποβλέπει κυρίως σε μια «εμπειρική ενημέρωση» των αναγνωστών πάνω στις κύριες φυλές 
και στα προϊόντα διασταύρωσης στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου.
Περιορίζεται σε μια σύντομη καταγραφή κύριων που ευδοκιμούν στην Ήπειρο,
οι οποίες θεωρούνται ως οι πιο καλές φυλές της χώρας, 
με τις οποίες αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν επιχειρηματικά 
και να πειραματιστούν για περαιτέρω βελτίωση οι πιο ανήσυχοι παραγωγοί ανά την Ελλάδα. 
Δεν έχουν άλλη επιλογή, εκτός και αν κάποτε οι όποιοι αρμόδιοι κρατικοί φορείς
ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ: 
να ασχοληθούν σοβαρά και επιστημονικά, με την βελτίωση των ελληνικών φυλών. 
Κάποτε, κάτω από την πίεση των πραγμάτων ,θα εξαναγκαστούν να το πράξουν, 
εκτός και αν τους προλάβουν οι Ισπανοί, οι Γάλλοι και οι Ισραηλίτες, 
μια αμιγώς Μεσογειακή Τρόικα αυτή την φορά,
και κυριαρχήσουν στην αγορά για να αποφασίζουν αυτοί για μας…
Όταν για παράδειγμα η φυλή Αssaf Iσπανίας,
φθάνει και μέχρι 500 κιλά γάλακτος με ασυνήθιστα καλή χημική σύνθεση
(λιποπεριεκτικότητα 7% και πρωτεΐνες 5,5%) ,πάρα πολλοί παραγωγοί
πιστεύουν ότι είναι περιττό να γίνεται λόγος για ντόπιες ή ξενικές φυλές ,
διότι τα χημικά και εν μέρει τα οργανοληπτικά συστατικά του γάλακτος 
είναι σχεδόν τα ίδια με αυτά των δικών μας φυλών. 
Εκείνο που διαφοροποιεί τα οργανοληπτικά συστατικά είναι:
·η πανίδα, 
·οι βοσκότοποι, 
·η εν γένει διατροφή 
·και σε πολύ ελάχιστο βαθμό η γενετική βελτίωση
Αδιάψευστος μάρτυρας είναι η ΦΡΙΖΑΡΤΑ και τα καθαρόαιμα FRIESIAN . 
Όταν τα πρόβατα αυτών των φυλών αυτών βόσκoυν
στα ίδια λιβάδια με εκείνα των ντόπιων φυλών, 
το γάλα όλων των φυλών έχει σχεδόν τις ίδιες οργανοληπτικές ιδιότητες.
Όπως η ΦΡΙΖΑΡΤΑ έτσι και η φυλή της Χίου δεν προήλθε από ΠΑΡΘΕΝΟΓΕΝΝΗΣΗ 
ούτε υπήρχε εκεί από καταβολής κόσμου. 
Δημιουργήθηκε ύστερα από συνεχείς διασταυρώσεις ντόπιων φυλών με φυλές της Ανατολής. 
Όταν λοιπόν οι δυο καλύτερες ελληνικές φυλές προέρχονται
απο την μείξη γονιδίων ντόπιων και ξενικών αποτελεί στείρα άρνηση,
ο εξορκισμός των αποδειγμένα πολύ καλύτερων ξενικών φυλών 
και ο συνακόλουθος εμπλουτισμός κάποιων ντόπιων φυλών με γονίδια ξενικών.

Εξ άλλου πολλές από τις ντόπιες φυλές επιδέχονται σε καθημερινή βάση γενετικές μεταλλαγές- βελτιώσεις με τις αθέλητες παρεμβάσεις των παραγωγών οι οποίοι συνήθως φέρνουν στο κοπάδι τους αρσενικά άλλης ράτσας με στόχο να βελτιώσουν τις αποδόσεις . 
Αυτή η βελτίωση μπορεί να είναι πιο ταχύρυθμη και πιο παραγωγική ύστερα από μεθοδευμένη και αυστηρά προγραμματισμένη εισαγωγή ‘ξενικών’ γονιδίων. Οι ντόπιες φυλές να διατηρούνται σαν υπόστρωμα δημιουργίας νέων παραγωγικών γραμμών μέσω διασταυρώσεων με γραμμές ή φυλές πολύ μεγάλων αποδόσεων και όχι για παραγωγικές επενδύσεις.

Επιχειρηματική προβατοτροφίας στηριζόμενη αποκλειστικά σε ντόπιες φυλές είναι οικονομικά σύμφορη κα ως εκ τούτου αδιανόητη.
Αν μέχρι σήμερα διατηρήθηκαν σε κάποιες περιοχές της χώρας κάποια κοπάδια με καθαρόαιμες ντόπιες φυλές αυτό οφείλεται αποκλειστικά :
-Στις ψευτοενισχύσεις- εξισωτικές και μη- και οι οποίες αν σταματήσουν κάποτε ξαφνικά δεν θα υπάρξει ούτε πόδι από πρόβατο στο επόμενο εξάμηνο..
-Πέραν τούτου οι όσοι προβατοτρόφοι αυτών των φυλών στις όσες ακόμα περιοχές της χώρας εξακολουθούν να υφίστανται διατηρούν αυτές τις ράτσες διότι βρίσκονται στις εσχατιές του βίου τους και ασκούν αυτό το «επάγγελμα» όχι από ζήλο και μεράκι αλλά από την ανάγκη επιβίωσης για ένα ξεροκόμματο ψωμιού. 
-Το προχωρημένο της ηλικίας τους εμποδίζει να προβούν σε ριζική αλλαγή της γενετικής σύνθεσης των ζώων τους και όχι το οικονομικό όφελος που υποτίθεται ότι προσπορίζονται. Μένουν λοιπόν προσκολλημένοι στα παραδοσιακά τους ζώα και ας φυτοζωούν… 
- Όμως αυτό θα διαρκέσει όσο και ο επαγγελματικός βίος αυτών των τελευταίων παραγωγών… 
-Αν η πολιτεία εξακολουθεί να βλέπει τις ελληνικές φυλές σαν ιερές αγελάδες και σαν μεταφυσικές οντότητες μη επιδεχόμενες καμία παρέμβαση, η ίδια η πραγματικότητα θα τις καταστήσει μουσικό είδος για τους ζωολογικούς κήπους.
-Γιατί σύμφωνα με την προσφιλή και αυτοσαρκαστική απόφανση των ίδιων των παραγωγών : «νηστικό αρκούδι δεν χορεύει» . Αυτό το χορό πρέπει να τον χορέψει η πολιτεία η ίδια αν φυσικά πιστεύει ότι οι ντόπιες φυλές αποτελούν εθνικό κεφάλαιο

Ο νηστικός κτηνοτρόφος απόκαμε να φυλάει Θερμοπύλες…
Για να ασχοληθεί με την εκτροφή και εκμετάλλευση ντόπιων φυλών πρέπει να καρπούται των ίδιων ωφελημάτων με τους επιτυχημένους συναδέλφους που εκτρέφουν βελτιωμένες και πολύ πιο παραγωγικές φυλές…. 
0ι τέτοιες φυλές, οι πιο παραγωγικές, ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ σήμερα στη Ήπειρο,
ενώ η μνήμη του γράφοντος ΑΝΑΠΟΛΕΙ:
-τις βουνοπλαγιές,
-τους λόφους 
-και τις ραχούλες, 
-τους κάμπους τους λιγοστούς,
ΚΑΤΑΜΕΣΤΟΥΣ και ΚΑΤΑΜΕΣΤΕΣ από χιλιάδες χιλιάδων κάθε τύπου και κάθε μορφής(κάτσινα και μπούτσικά, κάλεσα και μπέλα) πρόβατα
Για να τα ΑΝΤΙΠΑΡΑΤΑΞΕΙ σε ένα εντελώς διαφορετικό είδος πρωταγωνιστών σε ένα επίσης τελείως διαφορετικό σενάριο παιζόμενο πάνω στη ΠΑΛΑΙΑ σκηνή .
Μόνο πουλιά πετούμενα, μυριάδες αγριόχοιροι, λύκοι και αλεπούδες .
Λίγα χρόνια πριν, χιλιάδες των ντόπιων φυλών τα ποικιλόμορφα κοπάδια.
Σήμερα, τέσσερα- πέντε κοπαδάκια και αυτά παππούδων αποπαίδια.

XΑNONTAI οι ντόπιες φυλές της Ηπείρου.
Σήμερα τόσο στις σύγχρονες όσο και στις παραδοσιακές εκμεταλλεύσεις κυριαρχούν :
1.Οι εγχώριες βελτιωμένες φυλές:
ΦΡΙΖΑΡΤΑ
ΧΙΩΤΙΚΗ 
2.Οι υβριδικές γραμμές που προέρχονται από την διασταύρωση μεταξύ των φυλών Φριζάρτα
και της Χιώτικης.
3. Οι υβριδικές γραμμές που προέρχονται από τις διασταυρώσεις της φυλής Φριζαρτα:
-Με την Χιώτικη.
-Με την Αβάσσι, 
-Με την Ασσαφ,
-Με την Λαγκόν 
4.Οι υβριδικές γραμμές της Φριζάρτα με τις ελάχιστες εναπομείνασες γραμμές ντόπιων φυλών:
-Μπούτσικο πρόβατο,
-Κατσικά,
-Ζακύνθου,
-Καραγκούνικo, 
5.Η φυλή της Ανατολικής Φρισλανδίας ( γερμανική), που εισάγεται κατά καιρούς και σε πολύ μικρή ποσότητα ζώων (αρσενικά κυρίως). 
6 .Οι ξενικές φυλές:
-Lacaune, 
-Assaf, 
-Awassι, τα τελευταία ιδίως χρόνια.

Ο γράφων, που είχε την τύχη (για σαράντα περίπου ολόκληρα χρόνια):
-όχι μόνο να παρακολουθήσει την γέννηση, την ανάπτυξη και την όση περαιτέρω βελτίωση της εγχώριας συνθετικής φυλής ΦΡΙΖΑΡΤΑ δίπλα στον πραγματικό δημιουργό της φυλής ζωοτέχνη Γιάννη Γκατζίμα, 
-αλλά και να συμβάλλει ( σαν κτηνίατρος) ως ένα βαθμό στην επίπονη προσπάθεια προσαρμογής στα διαφορετικά μικροπεριβάλλοντα της κάθε περιοχής, 
στη διάδοση και εξάπλωση της και πολύ πέραν του κάμπου, στα ημιορεινά και ορεινά της του Νομού Πρέβεζας, 
1.μπορεί ανεπιφύλακτα να υποστηρίξει: 
Αυτή η φυλή ευδοκίμησε σε παραγωγούς μερακλήδες και νοικοκύρηδες οι οποίοι την εξέθρεψαν και την διατήρησαν σε αμιγώς καθαρόαιμη μορφή ή σε υβριδική ΠΡΩΤΗΣ διασταύρωσης τόσο με την Χιώτικη όσο και τις ντόπιες φυλές .
2.Τα παράγωγα- υβρίδια προβατίνες της Φριζαρτα με την Χιώτικη αποτέλεσαν και αποτελούν ό,τι καλύτερο έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στην περιοχή της Φιλιππιάδας και των περιχώρων των Νομών Άρτας και Πρέβεζας, 
ζώα καταλληλότατα και για τις ημιορεινές και ορεινές περιοχές, τα οποία σε πολλά κοπάδια ξεπέρασαν σε αποδόσεις το μέσο όρο γονέων .
3.Πολύ καλά αποτελέσματα είχε και η ΠΡΩΤΗ διασταύρωση της Φρίζαρτα με τα ντόπια πρόβατα των γύρω ημιορεινών και ορεινών περιοχών. 
4.Επισημαίνεται με έμφαση:«ΠΡΩΤΗ διασταύρωση». Οι περαιτέρω διασταυρώσεις μεταξύ των μιγάδων της πρώτης γενιάς(F1) επέφερε μεγάλη ανομοιομορφία στη σωματική διάπλαση, ανομοιομορφία στον γενικό φαινότυπο, πάρα πολύ μεγάλη διακύμανση στις αποδόσεις και πολύ μεγάλη ευπάθεια στις εντερικές και πνευμονικές παθήσεις στα νεογέννητα.

Υπήρξαν βεβαίως και ελάχιστες εξαιρέσεις.
-Ορισμένοι παραγωγοί είχαν την ικανότητα να επιλέγουν πάνω στη βάση της ομοιομορφίας και της γαλακτοπαραγωγής
και να εφαρμόζουν σε αυτά τα ζώα( F1, F2, F3, F4, F5) αιμομικτική αναπαραγωγή με συζεύξεις μεταξύ αδελφών 
και δημιούργησαν έτσι δικές τους ξεχωριστές και σταθερές γραμμές με κυρίαρχα 
τα φρισλανδόμορφα ή χιόμορφα χαρακτηριστικά . 
-Σε αυτές τις διασταυρώσει η φαινοτυπικά κυριαρχούσα φυλή συμμετείχε μέχρι 40%το ανώτερο.
-Κατά καιρούς αρκετοί παραγωγοί επιχείρησαν επαναδιασταυρώσεις των F1 μιγάδων Φριζάρτα
με καθαρόαιμα Φριζάρτα και ώθησαν άθελα τους λόγω άγνοιας, την γονιδιακή σύνθεση της εκτροφής 
προς την καθαρόαιμη Φλισλανδική φυλή με συνέπεια να φουντώσουν τα προβλήματα υγείας 
και προσαρμογής και να κυριαρχήσουν τα προβλήματα που παρουσιάζουν τα Φρισλανδικά 
όταν εκτρέφονται σε πολύ μεγάλα κοπάδια και όχι σε ομάδες των 20-30 ζώων. 
-Ξαναγύρισαν δηλαδή στην καθαρόαιμη εκτροφή χωρίς να το επιδιώκουν, 
φαινόμενο που παρατηρήθηκε και επαναλήφθηκε αρκετές φορές από άλλη μερίδα παραγωγών 
που ήθελαν να «γερμανοποιήσουν» πιο πολύ την Φριζάρτα εισάγοντας καθαρόαιμα κριάρια Frisian. 
Επιχειρήθηκε δηλαδή κατά καιρούς η εισαγωγή «νέου αίματος»
σε καθαρόαιμα Φριζάρτα, με την απευθείας εισαγωγή αρσενικών Φρισλανδίας 
για να βελτιώσουν πιο πολύ τα «γερμανικά πρόβατα» τους. 
“Γερμανικά” αποκαλούν ακόμα και σήμερα τα πρόβατα Φριζάρτα πολλοί εκτροφείς τους.
Το εγχείρημα αυτό είχε τελείως αντίθετα των επιδιωκόμενων αποτελέσματα:
Διότι,
-Τα νεογέννητα κατά τους χειμερινούς ιδίως μήνες παρουσίασαν 
μια ασυνήθιστα μεγάλη μη ιάσιμη νοσηρότητα(διάρροιες, πνευμονίες) 
με μια θνησιμότητα να φθάνει και μέχρι το 50-70%.¨
-Όσα δε από τα νεογέννητα είχαν την τύχη να γίνουν προβατίνες εμφάνιζαν μεγάλες μεταπτώσεις στη γαλακτοπαραγωγή και πολύ μεγάλη ευπάθεια στα πνευμονικά.
-Αναβίωσαν δηλαδή τα προβλήματα που παρουσίαζαν τα Φρισλανδικά όταν ήρθαν για πρώτη φορά στην περιοχή του κάμπου της Άρτας.
-Τούτο έχει την προφανή εξήγησή του: 
Ο «εμπλουτισμός» με νέο αίμα ανέτρεπε την σταθερή γονιδιακή σύνθεση
της ντόπιας FRIZARTA και την μετέτρεπε σιγά-σιγά
σε καθαρόαιμη Friesian (γερμανική) 
Χάθηκαν έτσι πολλά κοπάδια με άριστα πρόβατα frizarta. 
Χάθηκαν απερίσκεπτα πάρα πολύ καλές γραμμέςαυτής της απίθανης για την περιοχή μας φυλής. 
Τα ζώα εξελίσσονταν σε καθαρόαιμα «γερμανικά» και ήταν αδύνατον να επιβιώσουν και να ευδοκιμήσουν σε τόσο μεγάλα κοπάδια των 150-200 ζώων ή και περισσότερων .
Τα μεγάλα κοπάδια Φριζάρτα που μετατράπηκαν σε μεγάλα κοπάδια Friesian για να επιβιώσουν έπρεπε να διασπαστούν σε κοπαδάκια των 30-40 κεφαλών
Είναι πασίγνωστο πλέον ότι τα Φρισλανδικά πρόβατα «προκόβουν» μόνο σε μικρά κοπάδια των 20-40 προβάτων .. 
Κάποιοι μικροπαραγωγοί που στην άγνοια φρισλανδοποίησαν τα μικρά τους κοπάδια(15-25ζώα), είχαν πιάσει απίθανες ποσότητες γάλακτος ανά ζώο (μέχρι και τέσσερα κιλά).
Αυτά τα μικρά κοπάδια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν πυρήνες παραγωγής καθαρόαιμων ζώων, για να παράγονται από αυτά διασταυρωμένες αμνάδες με το χιώτικο ή με πρόβατα άλλων εγχώριων ή μη φυλών.
Όμως με το πέρασμα του χρόνου χάθηκαν αυτές οι μονάδες με το τόσο αξιόλογο γενετικό υλικό χάθηκαν μαζί με τους μερακλήδες ιδιοκτήτες που "εξαναγκάστηκαν» να βγουν στη πρόωρη σύνταξη.

Τέλος σε κάποιες εκτροφές επιχειρήθηκε η διασταύρωση αμνάδων F1(Φρίζαρτα–Χιώτικη) με κριάρια Αwassι με αρκετά καλά αποτελέσματα,
χωρίς βεβαίως να μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα ακόμα. 

4. ΟΙ ΚΥΡΙΟΓΤΕΡΕΣ ΦΥΛΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ 

     Βλέπε :

ΥΨΗΛΗΣ ΓΑΛΑ/ΡΑΓΩΓΗΣ.... (ΚΛΙΚ)(ΚΛΙΚ)

ΝΤΟΠΙΕΣ ΦΥΛΕΣ...........    ( ΚΛΙΚ)